Webinar Herziening ISO 14001 | verschillen t.o.v. de DIS-versie - vragen en antwoorden
Op 3 september heeft SCCM een webinar georganiseerd over de verschillen tussen de oude en de nieuwe ISO 14001-norm. Tijdens het webinar is een aantal vragen gesteld, die wij hieronder voor u beantwoorden.
Delen van organisaties kunnen worden gecertificeerd. Om aan de norm te kunnen voldoen moet het betreffende deel ook een directie hebben met zodanige verantwoordelijkheden en bevoegdheden dat het de ruimte heeft om een eigen milieubeleid te ontwikkelen en uit te voeren. Wanneer het toepassingsgebied van het managementsysteem eenmaal is bepaald dienen volgens de norm alle activiteiten, producten en diensten er onder te vallen. In de Annex van de norm (A.4.3) wordt erop gewezen dat de geloofwaardigheid van het managementsysteem mede wordt bepaald door de gekozen grenzen van het toepassingsgebied. Het toepassingsgebied behoort niet te worden gebruikt om activiteiten, producten, diensten of faciliteiten uit te sluiten die belangrijke milieuaspecten (kunnen) hebben of om de complianceverplichtingen van de organisatie te ontlopen.
- Thema’s in het overheidsbeleid op het gebied van milieu/duurzaamheid
- Ontwikkelingen in wet- en regelgeving
- Ontwikkelingen in de omgeving van de organisatie/vestiging
- Technologische ontwikkelingen (bijv. in machines of materialen die worden gebruikt)
- Beschikbaarheid grondstoffen
- Ontwikkelingen in de markt en bij concurrenten
- Financiële mogelijkheden/randvoorwaarden
- Aanwezige bedrijfsmiddelen (technische staat van gebouwen, faciliteiten)
- Deskundigheid van personeel
Kansen kunnen er zowel op strategisch als op operationeel niveau zijn. Op operationeel niveau zijn het bijvoorbeeld verbetermogelijkheden zoals we die ook al kennen uit ISO 14001:2004. Op meer strategisch niveau zijn het veranderingen in de producten of diensten die een organisatie aanbiedt waarbij wordt ingespeeld op nieuwe behoeften gerelateerd aan ontwikkelingen op het terrein van milieu en/of nieuwe productieprocessen om bestaande producten/diensten te ontwikkelen.
Het milieubeleid moet gecommuniceerd worden binnen de organisatie en beschikbaar zijn voor belanghebbende partijen. De directie is verantwoordelijk voor het vaststellen, implementeren en onderhouden van het milieubeleid. De norm vereist niet dat de verantwoordelijkheid van de directie in het milieubeleid zelf wordt verwoord. Het milieubeleid biedt echter wel een kans voor de directie om de betrokkenheid uit te drukken. Onder leiderschap in normparagraaf 5.1 staat dat de directie het belang van effectief milieumanagement moet communiceren en continue verbetering moet bevorderen. De betrokkenheid van de directie kan mede tot uitdrukking worden gebracht in de wijze waarop de directie haar eigen betrokkenheid bij het milieubeleid heeft verwoord.
De termen ‘retain’ en ‘maintain’ worden gebruikt in relatie tot documentatie binnen het managementsysteem. De term ‘retain’ is gekoppeld aan documentatie bedoeld als ‘bewijs van’ (vroeger registraties genoemd) en ‘maintain’ aan andere documentatie dan registraties. In het Nederlands worden ‘retain’ en ‘maintain’ vertaald als ‘bijhouden’ en ‘onderhouden’. In Annex A.3 van de norm wordt dit uitgelegd.
- bezoekers
- omwonenden en/of bedrijven in de omgeving
- hulpdiensten betrokken bij een eventuele noodsituaties
- andere delen van de organisatie in het geval niet de gehele organisatie onder het managementsysteem valt
De wijze waarop een certificatie-instelling de eisen gaat auditen is mede afhankelijk van de wijze waarop de organisatie invulling heeft gegeven aan de eisen aan de norm. In het kader van het strategische niveau zijn vooral de artikelen met betrekking tot de context, behoeften en verwachtingen van belanghebbenden en het leiderschap van belang. De norm stelt geen eisen aan de documentatie van deze onderdelen. Interviews met de directie van de organisatie zal in ieder geval een belangrijk onderdeel zijn van het auditproces. De tijdsduur van deze interviews kan worden beperkt op het moment dat de organisatie de verschillende onderdelen wel goed heeft gedocumenteerd. Tijdens audits zal ook de samenhang van het milieubeleid en de algemene strategie van de organisatie een onderwerp zijn. Ook hier geldt dat de invulling van de audit afhankelijk is van de mate waarin een en ander op basis van documentatie kan worden aangetoond.
- - ISO 14001:2015
- - de eigen eisen van de organisatie voor het milieumanagementsysteem
- - het managementsysteem effectief is geïmplementeerd en onderhouden
- - Het bepalen in hoeverre het managementsysteem (of delen hiervan), waarop de audit moet worden uitgevoerd voldoet aan de auditcriteria
- - Het bepalen in hoeverre de activiteiten, processen en producten (of delen hiervan) voldoen aan de eisen van het managementsysteem
- - Het beoordelen van het vermogen van het managementsysteem om naleving te waarborgen van de wettelijke en contractuele eisen en van andere eisen waaraan de organisatie moet voldoen
In ISO 14001:2004 gaat het in art. 4.5.3 om zowel corrigerende als preventieve maatregelen. In paragraaf 10.2 van ISO 14001:2015 gaat het alleen om de corrigerende maatregelen. De preventieve maatregelen worden in dit artikel niet meer genoemd omdat de nieuwe norm is gericht op het onderkennen van risico’s en het anticiperen daarop. De preventieve maatregelen zijn als het goed is al genomen op basis van de identificatie van de risico’s in art. 6.1 van de nieuwe norm. Het zou ‘dubbelop’ zijn wanneer deze ook worden gekoppeld aan de corrigerende maatregelen. Ook voor de corrigerende maatregelen geldt dat er in de nieuwe norm geen procedure meer hoeft te worden opgesteld. Wel moet gedocumenteerde informatie worden bijgehouden als bewijs van de aard van de afwijkingen, de genomen maatregelen en de resultaten.
Volgens de informatie van ISO wordt de ISO 50001-norm voor energiemanagementsystemen herzien. De volgende versie zal ongetwijfeld worden gebaseerd op de HLS. Het herzieningsproces moet nog worden opgestart, het is niet bekend wanneer we een nieuwe versie kunnen verwachten. Dit zal dus zeker niet op korte termijn zijn. Dit neemt niet weg dat een organisatie de HLS gewoon als basis kan gebruiken voor de invoering van de bestaande ISO 50001-norm.
© SCCM Webdesign: insandouts