Wetgeving energiebesparing en -informatie

De wetgeving met betrekking tot energiebesparing en -informatie bestaat uit de volgende eisen:

1. Energiebesparingsplicht en Informatieplicht in Activiteitenbesluit en straks de Omgevingswet
2. Energie Efficiency Directive (EED) en de verplichting voor het uitvoeren van een energieaudit

Naast de bovenstaande wetgeving zijn er eisen met betrekking tot energieverbruik (en isolatie) opgenomen in het Bouwbesluit. Wanneer de Omgevingswet van kracht wordt gaan deze over in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Verder op deze pagina:
» Rolverdeling tussen RVO en omgevingsdiensten voor de verschillende wetten   
» Samenvatting wetgeving met betrekking tot energiebesparing en -informatie 

1. Energiebesparingsplicht en Informatieplicht in Activiteitenbesluit

In het Activiteitenbesluit is opgenomen dat de drijver van een inrichting alle energiebesparende maatregelen neemt die zich in 5 jaar of sneller terugverdienen. Deze verplichting geldt niet voor kleinverbruikers of voor categorie C-inrichtingen uit het Activiteitenbesluit. Meer toelichting bij Infomil.

Onder de Omgevingswet is er inhoudelijk geen verandering in de energiebesparingsplicht. Energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van ten hoogste 5 jaar moeten worden uitgevoerd bij een energieverbruik vanaf 50.000 kWh of 25.000 m3 aardgas(equivalenten). Zie artikel 5.15 Bal.

De locatie van de eisen is wel anders. In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) is per milieubelastende activiteit aangegeven of er voor deze activiteit een energiebesparingsplicht geldt. In het omgevingsplan van de gemeente kan de gemeente eisen regels stellen met betrekking tot energiebesparing. De energiebesparingsplicht met betrekking tot (gebouw)gebruiksfuncties liggen straks vast in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), voorheen Bouwbesluit.

Om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen wordt er een aanscherping van de energiebesparingsplicht voorbereid. Een van de maatregelen is het aanscherpen an de erkende maatregellijsten energiebesparing. Daarnaast moeten ook investeringen om zelf energie op te wekken of om over te stappen naar duurzame bronnen met een terugverdientijd van ten hoogste 5 jaar én die CO₂ reduceren worden genomen.

Aanvullend op deze energiebesparingsplicht is sinds 1 juli 2019 de informatieplicht van toepassing waarvoor inrichtingen moeten rapporteren welke energiebesparende maatregelen zijn genomen en dit elke 4 jaar moeten herhalen. Dit gebeurt op basis van de erkende maatregellijsten energiebesparing. Bepaalde categorieën inrichtingen zijn uitgesloten van de informatieplicht. Welke organisaties dit zijn en meer informatie over de informatieplicht energiebesparing vindt u bij de RVO.

Op 1 januari 2023 treedt mogelijk de Omgevingswet in werking, het Activiteitenbesluit komt dan te vervallen. Duidelijk is dat de informatieplicht blijft bestaan. Deze is opgenomen in het Bal artikel 5.15a. De verwachting is dat de tweede ronde energie-informatieplicht op 1 juli 2023 zal starten. Wat er met betrekking tot regels over energiebesparing verandert, vindt u op de site van Aan de slag met de Omgevingswet.

Energiebesparings- en onderzoeksplicht voor energie-intensieve bedrijven

In het verleden waren de energie-intensieve bedrijven (ETS) en de vergunningplichtige bedrijven uitgesloten van de energiebesparingsplicht. Vanaf 2023 is dat veranderd. Ook voor deze bedrijven geldt dat energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder moeten worden uitgevoerd en gelden dezelfde voorschriften als hierboven beschreven. Voor de grote bedrijven / organisaties geldt ook een energie-onderzoeksplicht naar mogelijkheden voor besparing. Deze is gekoppeld aan de EED-plicht. Zie hieronder de toelichting op de EED.

Met de wetchecker van RVO kan gekeken worden welke wettelijke eisen er voor energiebesparing van toepassing zijn.

2. Energie Efficiency Directive (EED) en de verplichting tot uitvoeren van een energieaudit

De Energie Efficiency Directive (EED) is een Europese verordening, onderdeel van de EED is de verplichting tot de uitvoering van een zogenaamde energieaudit. Deze verplichting is van toepassing op alle organisaties met een economische activiteit waarop de volgende criteria van toepassing zijn:

• 250 fte of meer heeft, inclusief deelnemingen van of in partnerondernemingen en verbonden ondernemingen of
• een jaaromzet heeft van meer dan € 50 miljoen én een jaarlijks balanstotaal van meer dan € 43 miljoen, inclusief deelnemingen van of in partnerondernemingen en verbonden ondernemingen.

Er wordt gewerkt aan een wijziging van de EED. Hierin worden bovengenoemde criteria aangepast. In de ontwerptekst is aangegeven dat het gemiddelde energieverbruik leidend wordt voor de energieaudit. De EED plicht komt dan te liggen bij een gemiddelde groter dan 10 TJ over de afgelopen drie jaar (10 TJ komt overeen met circa 250.000 Nm3 en 500.000 kWh).

Nieuw wordt de regel dat ondernemingen met gemiddeld meer dan 100 TJ in de afgelopen drie jaar verplicht een gecertifieerd energiemanagementsysteem moeten hebben. 100 TJ komt overeen met circa 3.000.000 Nm3 en 2.000.000 kWh.

De ontwerptekst voor de herziening van de EED is nog niet vastgesteld.

De tweede ronde energieaudits is op 31 december 2020 afgesloten. De derde rond start waarschijnlijk medio 2023 met een einddatum van 31 december 2023. Alle organisaties die voldoen aan de bovenstaande criteria moeten op uiterlijk 31 december 2023 of vier jaar na het indienen van de vorige audit, een energieaudit hebben uitgevoerd en hebben gerapporteerd. De energieaudit moet elke 4 jaar worden herhaald. Een sjabloon voor het opstellen van een auditverslag is te downloaden van de site van RVO. Het is niet verplicht het sjabloon te gebruiken. Het EED biedt mogelijkheden voor een alternatieve invulling, dan hoeft geen energieauditverslag te worden ingediend (zie volgende paragraaf). Indien voor een of meerdere sites/vestigingen van een organisatie een alternatieve invulling is geregeld, dan hoeft dit onderdeel van de organisatie niet meer in de energieaudit te worden meegenomen. Meer informatie over de EED vindt u hier en op de website van de RVO.

Alternatieven voor het uitvoeren van een EED-energieaudit

Een energieaudit moet aan een groot aantal eisen voldoen. Een sjabloon voor het opstellen van een auditverslag is te downloaden van de website van RVO. Maar, er zijn ook alternatieve manieren om een aan de EED-plicht te voldoen. In het uitvoeringsbesluit is hiervoor de ISO 50001 voor energiemanagement genoemd. Daarnaast heeft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een aantal keurmerken erkend waarmee aan de EED wordt voldaan. Een van deze keurmerken is het CO2-reductiemanagementschema van SCCM. Dit laatste schema is een aanvulling op het gecertificeerde ISO 14001-managementsysteem. Met de aanvulling op ISO 14001 (alleen voor organisaties in Nederland met een ISO 14001-certificaat dat bij SCCM is geregistreerd) of het ISO 50001-schema (internationaal te gebruiken) is meer vrijheid in de invulling van eisen dan via de energieaudit. Met beide normen brengt u meer diepgang in uw managementsysteem aan met betrekking tot energie. Meer informatie over ISO 50001 in het artikel over het nieuwe certificatieschema ISO 50001. Meer informatie over CO2-reductiemanagement vindt u hier. Een overzicht van goedgekeurde keurmerken is te vinden op de website van RVO.

Rolverdeling RVO en Omgevingsdiensten bij realiseren energiebesparing

In 2019 heeft RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) meer taken en bevoegdheden gekregen bij het toezicht en handhaving van de verschillende verplichtingen gericht op energiebesparing. In het volgende schema is de rolverdeling tussen RVO en omgevingsdiensten samengevat.

Samenvatting energiewetgeving

Bekijk het schema groter.